“Een farmakundige? Wat is dat? Wat zijn je werkzaamheden? Doe je iets met medicijnen?” Als farmakundige (in opleiding) zijn deze vragen ongetwijfeld wel eens langsgekomen. Deze vragen maakten mij best onzeker; ik maakte mij zorgen over mijn kansen op de arbeidsmarkt. Nu, jaren later, volg ik de master Gezondheidswetenschappen en kan ik jullie vertellen dat ik soortgelijke vragen nog steeds gesteld krijg. En die onzekerheid? Die is volledig verdwenen. Ik ben Noura Boutachdat, oud Farmakunde student en master student Health Sciences aan de VU. Ik neem jullie in deze blog mee in mijn weg van Farmakundestudent tot gezondheidswetenschapper.
Farmakunde in een notendop
Tijdens de Farmakunde opleiding heb ik mijn best gedaan om uit te zoeken wat ik leuk vind. Dit heb ik gedaan door bijbaantjes te nemen en stages te lopen bij organisaties die farmakundigen in dienst hebben. De ‘ultimate tip’ die ik heb ontvangen is: ‘stap uit je comfortzone’. Zo heb ik stage gelopen bij een (zorg) ICT-bedrijf. Mijn afstudeeronderzoek heb ik op de kwaliteitsafdeling van Brocacef gedaan. Ik heb in de 4 studiejaren werkervaring opgedaan en uiteindelijk de conclusie getrokken dat ik kwaliteitsmanagement erg leuk vind. Na de opleiding heb ik daarom ook twee jaar als Drug Safety and Quality Officer gewerkt binnen de farmaceutische industrie. Mijn verantwoordelijkheden waren: het melden van bijwerkingen van onze geneesmiddelen; het melden van klachten, incidenten en afwijkingen van patiënten, farmaceuten en medewerkers; het geven van trainingen aan medewerkers; helpen bij externe audits en zelf interne audits uitvoeren. Een heel takenpakket met veel afwisseling en uitdaging, maar ik besefte na een jaar werken dat ik meer wilde. Ik wilde mijn kennis verbreden en meer betekenen voor de samenleving. Daarom ben ik op zoek gegaan naar een opleiding die aansloot op mijn interesses.
Op zoek naar een nieuwe uitdaging
De zoektocht naar een masteropleiding ging niet vlekkeloos. De opleidingen die me aanspraken, hadden meestal de eis dat vwo-deelcertificaten (wiskunde, Engels, Nederlands en/of natuurkunde) behaald moesten worden. Toch vond ik een ‘loophole’: in tegenstelling tot andere universiteiten, vereiste de VU te Amsterdam geen vwo-deelcertificaten voor enkele masteropleidingen. Ik scrollde door mijn opties en vond de masteropleiding Health Sciences. Een opleiding die je opleidt tot specialist die volksgezondheidsvraagstukken vanuit verschillende invalshoeken bekijkt en je helpt om tot creatieve oplossingen te komen die de gezondheid van de (internationale) samenleving verbetert. Je houdt je bijvoorbeeld bezig met leefstijl en hart- en vaatziekten, diabetes mellitus, andere (chronische) ziekten, een inentingsprogramma tegen kinkhoest, de gevolgen van corona op nationaal en internationaal niveau en een actieplan voor als SARS in Nederland uitbreekt.
Vóór je aan de master begint, dien je de eenjarige premaster gezondheidswetenschappen af te ronden. De premaster is één keer per week en is Nederlandstalig. De premaster is speciaal ontwikkeld ter voorbereiding op de Engelstalige master Health Sciences en richt zich op het wegwerken van achterstanden van instromers op het gebied van onderzoeksmethodologie en statistiek. Overigens moet je voor instroom in de premaster aantonen dat je de Engelse taal voldoende beheerst. Voor studenten die een Engelstalige masteropleiding aan de VU willen doen is de TOEFL-ITP ontwikkeld. Dit is een test die behaald dient te worden voor je aan de premaster begint.
Premaster Gezondheidswetenschappen
2 September 2019, vol enthousiasme begin ik aan mijn premaster. Ik kan mij goed herinneren dat ik in een hoorcollegezaal zat en mensen hoorde praten dat zij al bezig waren met het huiswerk. Ik dacht meteen: “Het is de eerste schooldag na een zomervakantie, hoe kan je al huiswerk gemaakt hebben?!” Op dat moment besefte ik dat ik achter zou lopen als ik mijn mail niet in de gaten zou houden. De premaster is namelijk voor ongeveer 80% zelfstudie. Mijn eerste vak op de premaster was Methode en Toegepaste Biostatistiek 1 (MBT1). Het vak is te vergelijken met het Farmakunde vak ‘praktijkgericht onderzoek (PO)’. Je behandelt namelijk tijdens MTB1 de basiskennis van kwantitatief onderzoek. Het verschil tussen PO en MTB1 is dat je tijdens MTB1 wat meer diepgang hebt in de stof en ook leert te werken met de statistische software SPSS. Daarnaast wordt meer aandacht besteed aan het analyseren van wetenschappelijke artikelen.
Verder krijg je het vak ‘Kwalitatief Onderzoek’. Ook dit heeft veel raakvlakken met PO, omdat je weer de basiskennis meekrijgt over kwalitatief onderzoek en zelf een klein, kwalitatief onderzoek gaat doen. De volgende vakken zijn MTB2 en MTB3. MTB2 is gericht op toetsende statistiek en tijdens MTB3 dien je een eigen kwantitatief wetenschappelijk artikel te schrijven.
Naast de standaard vakken, ben je ook verplicht om één specialisatievak te volgen. Je hebt de keus tussen: Gezondheidseconomie, Infectieziekten, Preventie en volksgezondheid en Voedingsleer en onderzoek (zie ook de VU website). Het specialisatievak bereidt je voor op je masterspecialisatie. Ik heb zelf voor Preventie en Volksgezondheid gekozen, omdat dit goed aansloot op mijn interesses en het veel raakvlakken heeft met de Farmakundevakken Gezondheidsvoorlichting, (praktijkgericht) onderzoek en Farmacologie. Tijdens deze specialisatie worden verschillende theorieën over gedragsverklaring behandeld die ook aan bod kwamen bij Farmakunde bij Gezondheidsvoorlichting. Daarnaast leer je het planmatig opzetten van gezondheidsbevorderingsproject, de ethiek van preventie en de basisprincipes van (gezondheids)communicatie.
Master Health Sciences
Nadat ik de premaster had afgerond, begon ik aan de fulltime master Health Sciences (specialisatie Prevention and Public Health). Ik kon mijn geluk niet op. Je kan namelijk grotendeels zelf kiezen welke vakken je wil volgen, zolang je maar aan je studiepunten komt. Zo heb ik de vakken Health Psychology, Prevention and Policy, Health Promotion and Disease Prevention en Health Law gevolgd. Tevens zijn alle studenten verplicht de vakken Research Methods (kwalitatief en kwantitatief onderzoeksvak) en Scientific Writing (Engels schrijfvak) te volgen. Het laatste half jaar van je masteropleiding doe je een scriptieonderzoek bij een organisatie met betrekking tot jouw specialisatie. Zelf doe ik nu onderzoek bij de Gemeente Utrecht, afdeling Volksgezondheid. Mijn onderzoek heeft betrekking op de preventie van de gevolgen van nadelige jeugdervaringen in Utrecht. Veel andere klasgenoten hebben onderzoek gedaan bij de GGD, binnen de VU(MC), maar ook bij andere gemeenten en bij farmaceutische bedrijven.
En nu..
Nu, jaren later ben ik enorm bij dat ik dit pad bewandeld heb. Als Drug Safety and Quality Officer was ik meer bezig met het melden van problemen, klachten etc. van het bedrijf. Echter ben ik erachter gekomen dat ik voldoening haal uit het verklaren én voorkomen van ‘knelpunten’. Ik heb tijdens de MTB vakken mijn analytische vaardigheden sterk verbeterd. Dit houdt in dat ik probleemoplossend kan nadenken door een probleem of vraagstuk vanuit verschillende invalshoeken te bekijken en dat ik snel hoofd- en bijzaken kan onderscheiden. Met deze vaardigheden kan je op veel plekken terecht. Zo kan je als beleidsadviseur terecht bij gezondheidsorganisaties, als gezondheidsadviseurs of gezondheidsexperts bij de gemeente of als kwaliteitsadviseurs bij farmaceutische/zorg bedrijven. Ook kan je als gezondheidsmanager bij zorginstellingen, RIVM, overheid, GGD of het bedrijfsfleven aan de slag. Afgestudeerden van de opleiding Gezondheidswetenschappen besluiten soms om na een master een PhD te gaan doen. Een wetenschappelijk onderzoeker richt zich vooral op de opzet en uitvoering van onderzoek en rapportage van de resultaten. Maar er zijn ook gezondheidswetenschappers die als onderzoeker aan de slag gaan in het bedrijfsleven, bijvoorbeeld voor voedingsmiddelproducenten of bij farmaceutische bedrijven.
Momenteel ben ik bezig met het afronden van mijn onderzoek en ben ik onderwijscoördinator bij Stichting Durf Te Dromen waar ik verantwoordelijk ben voor de lessen gezondheid, Engels en medeverantwoordelijk voor de sociale vaardigheidslessen die wij onze kinderen bieden. Zodra ik ben afgestudeerd, zal ik kijken naar een baan als gezondheidsexpert of adviseur binnen de gezondheidszorg. De gezondheidszorg is een van de snelst groeiende sectoren, wat de kansen op de arbeidsmarkt voor gezondheidswetenschappers bijzonder gunstig maakt. Mocht jij nog vragen of opmerkingen hebben omtrent bovenstaande, ben je altijd vrij contact met mij op te nemen via Linkedin (https://www.linkedin.com/in/noura-boutachdat/) of per e-mail: noura.boutachdat@hotmail.com .
Photo of graduation caps by Suad Kamardeen on Unsplash
Farmakunde4you 