Farmakunde4you

In navolging van Pinokkio, NRCcheckt, NuCheckt etc. wordt het ook tijd voor een Carolien Checkt. De aanleiding was het volgende: Voor de zomervakantie kwam er een bericht op mijn tijdlijn van Facebook voorbij dat mijn aandacht trok. Het was gedeeld door een kennis en was afkomstig van ‘Healthwatch’ en had de kop ‘chemotherapie stimuleert tumorgroei’. Geïnteresseerd las ik het stukje, waarin o.a. werd geschreven dat de onderzoekers van mening waren dat “chemotherapie ‘compleet waardeloos’ is” en dat kankerpatiënten het maar beter kunnen mijden.’

En daaronder stond een link naar een wetenschappelijk artikel.

Klinkt betrouwbaar, nietwaar? ‘Healthwatch’, ‘Onderzoekers van het Fred Hutchinson Cancer Research Centre’ en dan nog een link naar een echt wetenschappelijk artikel. Een Nature Medicine-artikel ook nog (wel fout geciteerd als ‘Natural Medicine’). Daar moest ik meer van weten, dus ik klik op de link naar het artikel en kom uit bij:

OK, dus het gaat in ieder geval over prostaatkanker, waar resistentie vaak optreedt, en gaat inderdaad over therapieresistentie bij kanker. Eens even verder kijken wat het voor een studie is. Het blijkt een heel erg uitgebreide studie te zijn m.b.v. cellijnen en tumorcellen die in muizen geplaatst worden. Ik zeg eerlijk dat ik ook niet alle details begrijp, maar wat er uitkomt is dat de chemotherapie omliggende fibroblasten beschadigd, die vervolgens een eiwit (WNT16B) maken dat betrokken is bij het ontwikkelen van resistente tumorcellen. Het is een ingewikkeld verhaal, maar de conclusie van de wetenschappers is NIET dat chemotherapie vermeden moet worden. Zij concluderen dat beschadigingen van gezonde omliggende cellen door chemotherapie invloed heeft op de farmacokinetiek van de tumor en eventuele resistentie, maar dat dit ook afhangt van micro-omgeving van de tumor (er zijn nl ook studies die aantonen dat er factoren worden aangemaakt die tumorgroei remmen). Verder zeggen ze dat WNT16B een interessante target is voor behandeling, net als eiwitten die hogerop in de cascade zitten. NERGENS dus een woord over het vermijden van chemo.

Nog even gezocht op de nieuwsberichten op hun site, maar ook daar niets over het mijden van chemo. Er staat wel dit: “This discovery suggests that finding a way to block this treatment response in the tumor microenvironment may improve the effectiveness of therapy.”  En als je ook maar even wat verder kijkt dan je neus lang is, merk je dat de wetenschap & farmaceutische industrie 1) op zoek zijn naar middelen die specifieker werken en 2) bezig zijn met het ontrafelen van de mechanismes achter tumorresistentie. De WNT16B is er namelijk maar eentje van.

Waar ik verontwaardigd van wordt is dat mensen, waaronder die kennis van mij, op basis van dit stukje denken: ‘Zie je wel, chemo is slecht!’ en misschien hun heil zoeken in dubieuze alternatieve methodes.  De misinterpretatie van dit onderzoek is hardnekkig, als het zelfs in 2018 nog op Facebook voorbijkomt.  En je ziet op je tijdlijn dan niet de blog van Cancer Research UK die de verkeerde uitleg van dit onderzoek al in 2012 heeft aangekaart.. Maar wie heeft er tegenwoordig tijd & zin om kritisch naar dit soort berichten te kijken? (Ik kennelijk…) In het licht van alle internettrollen, bemoeienissen met Amerikaanse verkiezingen en Dotannetjes lijkt het me toch zinvol om ervoor te zorgen dat studenten Farmakunde dat wel kunnen.

Ik sprak vorige week op de diploma-uitreiking een kersverse farmakundige die net gestart was in een sales-functie bij een farmaceutisch bedrijf. Een van de eerste dingen die hij daar deed op een training was het uitpluizen van de clinical trials van de concurrent op zwakke punten in het onderzoek in vergelijking met het product van zijn bedrijf. Hij zei tegen mij dat hij zo blij was dat hij had geleerd hoe hij wetenschappelijke artikelen moest lezen en interpreteren, en dat hij daar nu echt profijt van had. OK, dit is natuurlijk uitpluizen van artikelen gericht op zijn salesfunctie en niet op het controleren van een facebook bericht, maar Farmakundigen kunnen dus wetenschappelijke artikelen kritisch lezen en zouden dus ook in staat moeten zijn om berichten zoals in dit voorbeeld te kunnen ‘debunken’.

Ik voel inspiratie voor een nieuwe opdracht in een werkcollege ‘artikel lezen’!